Ubuntu Linux Komut Rehberi

Temel Sistem Bilgisi ve Yönetimi

Sistem Hakkında Bilgi

uname -a

Sistem çekirdeği hakkında detaylı bilgi gösterir (çekirdek adı, ana makine adı, çekirdek sürümü, işletim sistemi vb.).

Ubuntu Sürümünü Kontrol Etme

lsb_release -a

Yüklü Ubuntu sürümü ve diğer dağıtım bilgilerini gösterir.

Bellek (RAM) Kullanımını Görüntüleme

free -h

Toplam, kullanılan, boş ve tampon/önbellek bellek miktarını insan tarafından okunabilir formatta gösterir.

Disk Alanı Kullanımını Görüntüleme

df -h

Dosya sistemlerinin disk kullanımını (toplam boyut, kullanılan, boş, kullanım yüzdesi) insan tarafından okunabilir formatta gösterir.

Çalışan Süreçleri Görüntüleme

top

Sistemdeki çalışan süreçleri gerçek zamanlı olarak gösterir. CPU ve bellek kullanımına göre sıralayabilirsiniz. q tuşu ile çıkılır.

Belirli Bir Süreci Arama

ps aux | grep "process_name"

Çalışan süreçler listesinde belirtilen "process_name" içeren süreçleri filtreler.

Bir Süreci Sonlandırma

kill PID

Belirtilen PID (Process ID) numarasına sahip süreci sonlandırır.

Sistemi Yeniden Başlatma

sudo reboot

Sistemi güvenli bir şekilde yeniden başlatır. sudo yönetici ayrıcalıkları gerektirir.

Sistemi Kapatma

sudo poweroff

Sistemi güvenli bir şekilde kapatır. sudo yönetici ayrıcalıkları gerektirir.

Dosya ve Dizin İşlemleri

Bulunduğunuz Dizini Görüntüleme

pwd

Mevcut çalışma dizininin tam yolunu gösterir.

Dizin İçeriğini Listeleme

ls

Mevcut dizindeki dosya ve dizinleri listeler.

Detaylı Dizin İçeriğini Listeleme

ls -l

Dosya ve dizinlerin izinleri, sahibi, grubu, boyutu, değiştirilme tarihi gibi detaylı bilgilerini listeler.

Gizli Dosyaları da Listeleme

ls -a

Nokta (.) ile başlayan gizli dosya ve dizinleri de listeler.

Yeni Bir Dizin Oluşturma

mkdir yeni_dizin

"yeni_dizin" adında bir dizin oluşturur.

Bir Dosyayı veya Dizini Kopyalama

cp kaynak_dosya hedef_dosya
cp -r kaynak_dizin hedef_dizin

İlk komut "kaynak_dosya"yı "hedef_dosya" olarak kopyalar. İkinci komut -r (recursive) seçeneği ile "kaynak_dizin"in tüm içeriğini "hedef_dizin"e kopyalar.

Bir Dosyayı veya Dizini Taşıma (Yeniden Adlandırma)

mv kaynak_dosya hedef_dosya
mv eski_dizin yeni_dizin

Bir dosyayı veya dizini yeniden adlandırır veya taşır.

Bir Dosyayı veya Dizini Silme

rm dosya
rm -r dizin

İlk komut "dosya"yı siler. İkinci komut -r (recursive) seçeneği ile "dizin" ve içeriğini siler.

Bir Dosyanın İçeriğini Görüntüleme

cat dosya.txt

"dosya.txt" içeriğinin tamamını ekrana yazdırır.

Paket Yönetimi (APT)

Paket Listesini Güncelleme

sudo apt update

Sistemdeki kurulu paketler ve mevcut sürümleri hakkında bilgileri içeren paket listelerini depolarından günceller.

Sistemdeki Tüm Paketleri Yükseltme

sudo apt upgrade

Sistemdeki tüm yükseltilebilir paketleri en son sürümlerine yükseltir.

Yeni Bir Paket Kurma

sudo apt install paket_adi

Belirtilen "paket_adi"ndaki paketi ve gerekli bağımlılıklarını sisteminize kurar.

Kurulu Bir Paketi Kaldırma

sudo apt remove paket_adi

Belirtilen paketi sistemden kaldırır, ancak yapılandırma dosyalarını bırakır.

Paket Araması Yapma

apt search anahtar_kelime

Paket depolarında belirtilen "anahtar_kelime"yi içeren paketleri arar.

Kullanıcı ve Grup Yönetimi

Yeni Bir Kullanıcı Ekleme

sudo adduser yeni_kullanici

Sistemde "yeni_kullanici" adında yeni bir kullanıcı oluşturur ve parola belirlemenizi ister.

Bir Kullanıcının Parolasını Değiştirme

passwd kullanici_adi
sudo passwd kullanici_adi

Mevcut kullanıcının veya başka bir kullanıcının parolasını değiştirir.

Bir Kullanıcıyı Bir Gruba Ekleme

sudo usermod -a -G grup_adi kullanici_adi

Belirtilen "kullanici_adi"nı "grup_adi"na ekler. -a (append) seçeneği kullanıcının mevcut gruplarını korur.

Bir Kullanıcının Ait Olduğu Grupları Görüntüleme

groups kullanici_adi

Belirtilen kullanıcının ait olduğu grupları gösterir.

Ağ İşlemleri

Ağ Konfigürasyonunu Görüntüleme

ip a

Sistemdeki ağ arayüzlerini ve IP adreslerini gösterir.

Ağ Bağlantılarını Görüntüleme

ss -tulnp

Aktif ağ bağlantılarını, dinlenen portları ve ilgili süreçleri gösterir.

Bir Host'a Ping Atma

ping google.com

Belirtilen host'a ICMP yankı istekleri göndererek bağlantıyı test eder. Ctrl + C ile durdurulur.

Alan Adı (DNS) Çözümlemesi Yapma

dig google.com

Belirtilen alan adının IP adresini (DNS kaydını) sorgular.